نادیە موراد شوناسێكی پڕ لە برین
نه‌به‌ز گۆران
بە پێی سەرچاوە مێژووییەكان،(ئێزیدی) یەكان نزیكەی (11) جار قەتلوعام كراون. هەر (11) جارەكەش كورد بەشێك بووە لە قەتلوعامكردنیان. ئەشێت وتنی ئەم راستیانە، بۆ كەسێكی رەگەز پەرست، دانپیانانێكی سەخت بێت، لێ بۆ كەسێك مێژوو وەك خۆی دەبینێت و، دەتوانێت دیوە تاریك و روونەكەی مێژووی نەتەوەكەی خۆی دەربخات، دانپیانانێكی سەخت نیە، بەڵكو وتنی راستیەكە لەسەر ئەو میلەتەی كە خۆی بەردەوام هەرەشەی لەسەر بووە بیسرنەوە، كەچی لە زۆر وێستگەی مێژوویدا بووەتە هاوكاری ئەو نەتەوە و ئاینانەی نەتەوە و كەمەنەتەوەی دیكەیان سریوەتەوە!
كۆمەڵێك نەتەوە و كەمە نەتەوە لە رۆژهەڵاتدا هەن، ئەم نەتەوە و كەمە نەتەوانە، شوناسەكەیان پەیوەستە بە ئاینەكەیانەوە. یانی، شوناسی ئاینییان بووەتە شوناسی نەتەوەییان. بۆ نمونە: نەتەوەیەكی وەك (جولەكە) ئەگەرچی خاك، زمان، پەیمانی كۆمەڵایەتی، خۆیانیان هەیە. بەڵام شوناسەكەیان راستەوخۆ پەیوەستە بە ئاینەكەیانەوە. لەگەڵ ئەواندا، نمونەی (ئێزیدییەكان) بەهەمان شێوە، وەك كەمە نەتەوەیەك، شوناسەكەیان پەیوەستە بە ئاینەكەیانەوە.
هەرچۆن ئەتوانین، كوردەكان، توركەكان، فارسەكان، عەرەبەكان... هتد. لەرێگەی زمانەكەیانەوە بانگیان بكەین و ناویان بهێنین، واتە زمانەكەیان دەبێتە شوناسی نەتەوەكەیان، ئاواش ناتوانین بانگی (جولەكەكان، ئێزیدییەكان، كاكەیییەكان، مەسیحیەكان) بكەین. چونكە ئەو نەتەوە و كەمە نەتەوەیانە لەم ناوچەیەدا، ئاینەكەیان پێش زمانەكەیانە، یاخود شوناسەكەیان لە بەرگێكی ئاینیدا ناوی لێنراوە، نەك لەبەرگی زماندا.
ئەمە چۆن بۆ ئەوانە راستە، لە زۆر شوێنی دیكە، بۆ (مەسیحی) راستە. بە هەمان شێوەش لە رۆژئاواشدا، بۆ (موسڵمان) ێك راستە. ناونانی نەتەوە و كەمە نەتەوەكان، لە رێگەی ئاینەوە، نابێتە ناونانێك بۆ دورخستنەوەیان لە زمان. ئێزیدیەكان وەك شوێن، وەك زمان، كوردن. لێ، وەك ئایین ئێزیدین. هەرچۆن كوردێكی جولەكەمان هەیە، كوردێكی مەسیحیمان هەیە، كوردێكی موسڵمانمان هەیە، كوردێكی ئێزیدیشمان هەیە. بۆ ئەوەی شوناسەكان وەك خۆیان كە ناویاندێت بناسین، گرنگە ئاگامان لەم جۆرە ناونانەبێت. تێكەڵكردنی شوناسی ناو نان لە رێگەی زمان و ئاینەوە، تێكەڵكردنی دوو دونیای جیاوازە.
دوا قركردنی ئێزردییەكان، لەلایەن گروپێكی فاشی ئایینی وەك (داعش)ەوە، لەوانەیە لای هەندێك لەو ئێزیدیانە پەرچەكردارێكیان وەرگرتنبێت، دژ بە بەشێك لە هێزەكانی كورد. چونكە ئەوە بەشێك لە هێزە حیزبییەكانی كوردبوون، پشتیان لەو كەمە نەتەوە بەدبەخت وبێ چەك و دەست و پێ سپی و دورلە ژیانە كرد و، خستنیانە ناو چنگی هێزێكی توندرەوی فاشی ئاینییەوە. گورزی ئەمجارەی هێزێكی حیزب لەو كەمە نەتەوەیە، بە دیوە سیاسییەكەیدا، بۆ ئامانجێكی بچوك بوو. ئامانجێك حیزبێك لە پێناو دەستكەوتی بچوكی ئابووری و سەربازی كەمەنەتەوەیەكی خستە بەردەم سڕینەوە و قڕكردندا. حیزبێك لە پێناو هێنانە ناوەوەی سوپا گەورەكانی رۆژ ئاوا و ئەمریكا بۆ هاوكاری خۆی، نەتەوەیەكی خستە بەردەم خراپترین جۆری قەتڵوعامەوە.
ئەگەر بەشێك لە ئێزییدیەكان لە هێزێكی كوردی توڕەبن، مافی سروشتی خۆیانە. كەس ناتوانێت نكۆڵی لەوە بكات، هێزێكی حیزبی بەژدار نەبووە لە سرینەوەی ئێزیدییەكان. هەرچۆن ئەمڕۆ لە زمانی كۆمەڵێك كەسی بیماری سەركردایەتی ئەو حیزبەوە، باس لەوەدەكرێت قەتلوعام و فرۆشتنی ژنەكانی ئەوان، بۆ ناساندنیان بوو. پێشتریش كاتێك ئەو حیزبە ئەوانی خستە بەردەم ئەو قەتلوعامە، بۆ دەستكەوتی بچوكی چەك و هاوكاری بێگانەكان بوو. ویستی كارەساتێك دروست بكات، بە پشت بەستن بەو كارەساتە، دەستكەونی بچوكی خۆی بەدەست بهێنێت. هەر ئەوكاتەی لەروی دادگا و كۆمەڵگەی مەدەنیەوە بێدەنگی كرا لەو رووداوە گەورەیە، ئەو بێدەنگیە وایكرد، ئەمڕۆ كەسێكی بیماری ئەو حیزبە جەسارەت بكات، قەتڵوعام بكاتە كەرەستەیەك بۆ ناساندن!
(نادیە موردا) كە ئەمڕۆ یەكێكە لە ئەستێرە درەوشاوەكانی ئێزیدییەكان. وەك شوناسێكی پڕ لەبرین سەیردەكرێت. شوناسێك لەناو فاشیەتی ئاینییەوە رزگاری بووە و، بووەتە گەریدەیەك بۆ ناساندنی كەمە تەوەكەی خۆی. ئەم خانمە بریندارە،(كە یەكێكە لە كاندیدە بەهێزەكانی خەڵاتی نۆبڵ) بەردەوام سەرقاڵی گەرانە بەجیهاندا، تا رێگە لەو فاشیەت و قركرانە بگرێت رووبەرووی كەمەنەتەوەكان دەبێتەوە.
بەخیلی بردن بەم خانمە، ئەوپەری دوركەوتنەوەیە لە مرۆڤ بوون. تەنها ئەوانە ئەتوانن بەخیلی بەم خانمە ببەن، خۆیان دونیاكەیان هێندە تەسكە، باكیان بەوە نیە لە پێناو بەدەست هێنانی ناوێك، نەتەوەكەی خۆیان توشی قركردن بكەنەوە. كەسێك بەخیلی بەم كچە دەبات، لە پێناو بەدەست هێنانی ناوێك، ماهیەتی ئاكارەكانی خۆی لەدەستداوە و، وا وێنای بەرامبەركەشی دەكات، ئەویش لەو دۆخەدا دەژیت كە ئەم تێیدا دەژی.
(نادیە موردار) ئەمرۆ دەنگی ئێزیدییەكانە. دەنگی ئەو كەمە نەتەوەیە، هێزەكانی حیزبێك خستیانە بەردەم قڕكردنەوە. دەنگی ئەو شوناسە بریندارەیە (11) جار لەسەر یەك، لەبەر ئەوەی ئاینەكەیان جیایە، هەوڵی سڕینەوەیان دراوە. دەنگی هەموو ئەو ژنانەیە، لە شەنگال خراپترین جۆری ژیانیان هەبوو، لێشنەگەران بەو خراپیەوە بژین، خرانە بەردەم مەترسیدارترین و فاشی ترین هێزی ئاینیەوە، تا وەك كۆیلە لە بازارەكاندا بیانفرۆشن.
ئەگەر لە قۆناغێك لە قۆناغەكاندا (نادیە)یەك نەبووبێت، ئەنفال و خەمی ژنە ئەنفالەكان بە دونیا بناسێت، ئەمڕۆ ئەو قۆناغەیە (نادیە)یەك هەیە، شەنگال و خەمی ژنە شەنگالییەكان بە دونیا دەناسێنێت. ناسینی ئەم خەمە، ناسینی كەمەنەتەوەیەكە، كە سەر بە یەك خاك و یەك زمانین. من و تۆ و (نادیە) سەر بەیەك خاك و زمانین، تەنها جیاوازییەكی بچوك هەبێت لە نێوانماندا ئایینەكانمانە. بەڵام ئەم شوناسە ئایینە بۆ منێك هەرگیز نابێتە رێگر، شانازی بە كچێكی وەك (نادیە)وە نەكەم. نادییە نوێنەری گەیاندنی شوناسێكە، شوناسەكە پڕە لەبرین و، بەداخەوە بەشێكی ئەو برینانەش كوردی هاوزمانی خۆی بەژداربووە لە دروستكردنیان. - See more at: http://www.knnc.net/Drejey-wtar.aspx?Articleid=3850&AuthorID=1334#sthash.KixoOkYz.dpuf