"سیستەمی دیموکراسی تەنها بە رەخنە بەڕێوەدەچێ، وەکو پاسکیل وایە، ڕاتگرت دەکەوێ"
رافائێل ئێنتێهۆڤن
لەناوەندی رۆشنبیری کوردیدا، لای کەسانێکی زۆر (بەتایبەتی یاساییەکان)، رەخنە بەمانای بڕیاردان دێ لەسەر باشی و خراپیی دەقی رووداوەکان (جا دەقی یاسایی بێ، یان سیاسی، یان فەلسەفی و ئەدەبی)، ئێستاش رەخنە بەتەواوی تێپەر نەبووە لەلێدان و پیاهەڵدان، لەو سنورانە ماوەتەوە کەبڵێن (ئەم کارە جوان و باشە، ئەوەیان ناشیرنە و خراپە) لەسەردەمی هاتنەکایەی رەخنەی نوێ دا ئەبێ ئەم مانایانە جێ بهێلین، ستراکتوری ئەو رستانە هەڵوەشێنینەوە، کە دەڵێن (رەخنەی روخێنەر)، (رەخنەی بونیاتنەر).
لەدنیای فیکرو مەعریفەدا ئەم جۆرە دەستەواژانە (رەخنەی روخێنەر)، (رەخنەی بونیاتنەر) بوونیان نیەو ئیعتبارێکی مەعریفانەیان نییە، رەخنە سەروکاری لەگەڵ ئەم روکەشگەراییەو ئەم رستە ئایدۆلۆژیانەوە نییە، چونکە رەخنە خۆی هەم زانستەو هەم هونەرە، کە دواجار لەدەقدا قووڵ ئەبێتەوەو فیکر بەرهەم دێنێ، نەک لەسنورەکانی (رەخنەی رووخێنەر و رەخنەی بونیاتنەر) دا بمێنێتەوە، رەخنە خۆیشی دواجار ئەبێتە دەق و ئەگەرەکانی تەئویل (شیکردنەوەو راڤەکردن) بە رووی خۆیدا ئەکاتەوە، وەک چۆن جاک دێریدا ئەڵێ (دەقە رەخنەییەکانی خۆشم شیاوی هەڵوەشاندنەوەو شیکردنەوەن)، بەڵام لەناوەندی رۆشنبیری و فەزایی یاسایی و دادگەری ئێمەدا، هەروەک چۆن ناتوانین شیکردنەوەی قووڵ بۆ دەقەکان بکەین؛ ناشتوانین شیکردنەوە بۆ دەقە رەخنەییەکە بکەین، سەرەنجام بۆ دەقە وتارەکان دەستەواژەکانی (دەقی جوان و دەقی ناشیرن) و بۆ دەق و وتارە رەخنەییەکەش دەستەواژەکانی (رەخنەی روخێنەر و رەخنەی بونیاتنەر) مان بەرهەمهێناوە. ئەم دەستەواژانە بەرهەمی تێنەگەیشتنە لەرەخنە، دەرئەنجامی پێداهەڵگوتن و لێدان و ستایشکردن و بەکەمزانینی نوسەرو دەقە (بەتایبەت قەڵەم بەدەستەکانی حزبەکان). لەناوەندیی رۆشنبیری کوردیدا زۆرجار (پیشە یان کەسایەتی) موقەدەس کراوەو مەدح و ستایشێکی لە رادەبەدەری بۆ کراوە، تەنانەت رەخنە بۆ ئاستێکی هێند بازاری دابەزیوەکە جوێندانیشی لێکەوتۆتەوە: ئەمەش بەهەردوو بارەکەدا (چ مەدح و ستایش بێ، یان سوکایەتیکردن و بەکەمزانین) هەڵەیەو بەرەخنەیەکی لۆژیکی دانانرێت.
لێرەدا ناساندنی رەخنە و مەرجەکانی دەخەینەروو، هەروەها هەوڵەدەین ئەو فۆرمەی خودی وشەی"رەخنە" هەڵوەشێنینەوە کە لەفیکری ئێمەدا هەیەتی، چونکە لەفیکرو خەیاڵی ئێمەو لەفەرهەنگی زمانی کوردی دا وشەی"رەخنە" بوونێکی نێگەتیڤی هەیە، کە بەمانای توانج و پەلارو دەرخستنی کەم و کورتی دێ، کە ئەمانەدورن لەو مانا فراوان و فرە ڕەهەندانەی رەخنە هەیەتی بەمانا هونەری و زانستی و فیکرییەکەی، بەتایبەتی رەخنەی رۆژنامەگەری.
رەخنە بەگشتی و لە چوارچێوەی زانستی کریتیسیزم (Criticism) بریتییە لەشیکردنەوەو هەڵسەنگاندنی دەق و رۆچوون بەو لایەنە شاراوەکانیدا، کە بەئاسانی خۆیان نادەن بەدەست تێگەیشتنەوە، ئاشکراکردنی ئەو مانایانەیە کە لەپشت وشەکانەوە خۆیان حەشارداوە.
بەڵام رەخنەی یاسایی بریتییە لەشیکردنەوەو هەڵسەنگاندنی دەقی یاسایی و رۆچوون بەو لایەنە شاراوانەی دەق دا، کە بەئاسانی خۆیان نادەن بەدەست تێگەیشتنەوە، ئاشکراکردنی ئەو مانایانەیە کەلەپشت وشەکانەوە خۆیان حەشارداوە. ئەمەش لە ئەنجامی ئەوەی کەدەق (دەقی مەعریفی و قووڵ) هەمیشە بوونێکی ئاڵۆزو تەمومژاوی و سیستمێکی زمانیی تێکچنراوی هەیە، کە ماناکان راستەوخۆ و بە ئاسانی دەرک ناکرێن. کەواتە ئەمە خزمەت بەهیچ لایەنێک (دەق، نوسەر، خوێنەر) ناکات کە بڵێین (ئەم دەقە جوانە، دەقێکی جوان نییە، دەقێکی باشە، دەقێکی خراپە)، یان باس لە (رەخنەی روخێنەر و رەخنەی بونیاتنەر) بکەین، ئەم رستانە رستەی داخراون، ماناکانیان لەگەڵ گوتنیان دا تەواو ئەبێ. رستەی کراوەنین، کە دوای گوتنیان بەروی سنورەکانی فیکرو مەعریفە د بکرێنەوە، چەقبەستوویی بەرهەم دێنن، نەک مەعریفە.
رەخنەی رۆژنامەگەری وەک مافێکی یاسایی :
"دێڕەکان بەپیتگەلێکی رەش و بچوک و عادی لەسەر کاغەزە سپییەکان چاپکراون، بەڵام تەنها هەبوونی خوێندەواری بەس نییە بۆ خوێندنەوەیان". (سوڵجینستین)
مافی ڕەخنەگرتن شێوەیەکە لە شێوەکانی ئازادی بیروڕادەربڕین، کە دەرفەت بە هاوڵاتیان دەدات تا لەڕێگای گوزارشتکردن لە بیروڕاکانیانەوە بەشێوەیەکی ناڕاستەوخۆ بەشداری بکەن لە چارەسەرکردنی ئەو کێشانەی کە ڕووبەڕووی کۆمەڵگە دەبنەوەو دەبنە ئاستەنگ لەبەردەمیدا، ئەویش بە دەسنیشانکردنی لایەنەکانی ئەو کاروبارانە دەبێت کە مایەی بایەخپێدانی کۆمەڵگەن. ڕەخنەگرتن مافێکە لەو مافانەی کە یاسا دانی پێداناوە لەمیانی کەفالەتکردنی ئازادی بیروڕادەربڕین، چونکە ڕەخنەگرتن بنچینەی تۆژینەوەو داهێنان و بەدیهێنانی شەفایفەت و دادپەروەری و سەروەری مافە، بەرژەوەندی کۆمەلگە وادەخوازێت کە دان بە ئازادی بیروڕادەربڕین دابنرێت بە مەبەستی بەدیهێنانی بەرژەوەندی گشتی و پێشخستنی کۆمەڵگە کە لە ڕێگای ڕەخنەگرتنەوە دێتەدی. لەم حاڵەتەشدا، دەبێت پابەندی دوو بنچینە ببین، یەکەمیان بەدیهێنانی بەرژەوەندی تاکەکەسە، دووەمیشیان بەدیهێنانی بەرژەوەندی کۆمەڵە. جا لەبەرئەوەی بەرژەوەندی کۆمەلڕ لەپێشترە، بۆیە دەیخەینە پێش بەرژەوەندی تاکەکەسەوە.
یاسای سزادانی عێراقی ساڵی 1969 لە ماددەی (41) دا بۆ ڕێگادان بە ڕەخنەی تانەوتەشەرئامێز، پرنسیپێکی گشتی داناوەو دەڵێ: ((ئەگەرهاتوو کردەوەکە لە ئاکامی بەکارهێنانی مافێک کە یاسا دانیپێدانابێت ڕووبدات بە تاوان داناندرێت)). دادگای پیاچوونەوەی میسری لە حوکمێکیدا پێناسەی ڕەخنەی ڕەوا (ڕێگاپێدراو)ی کردووەو دەڵێ: ((ڕەخنەی ڕێگاپێدراو بریتییە لە دەربڕینی بیروڕا لەبارەی فەرمانێک یان کارێکەوە بەبێ ئەوەی بەمەبەستی ناووناوبانگ زڕاندن‌و دەستدرێژی بۆسەر خاوەنی ئەو فەرمانە یان ئەو کارەی تیابێت)).
لەم پێناسەیەی سەرەوەدا بۆمان دەردەکەوێت، دەبێت ئەم مەرجانەی خوارەوە لە ڕەخنەدا هەبن تاکو بە ڕەخنەی ڕەوا دابنرێت:
یەکەم: دەبێت ئەو ڕووداوەی ڕەخنەی لێگیراوە، ڕووداوێکی ڕاستەقینەبێت، یانیش ڕەخنەگر وابزانێت ڕووداوێکی ڕاستەقینەیە: واتە نابێت ڕووداوەکە بەدرۆ هەڵبەسترابێت یان شێواو بێت، هەروەها دەبێت ڕەخنەگر ڕەخنەکەی ئاراستەی ڕووداوەکە بکات نەک خاوەنی ڕووداوەکە تەنها لەو حاڵەتەدا نەبێت ئەگەرهاتوو سروشتی ڕووداوەکە وابخوازێت. هەروەها لەوانەیە ئەو ڕووداوەی ڕەخنەی لێگیراوە، ڕووداوێکی ڕاستەقینە نەبێت، بەڵام ئەگەرهاتوو ڕەخنەگر ئەوەی سەلماند کە لەو باوەڕەدابووە کە ڕووداوێکی ڕاستەقینەیەو نەیزانیوە بەدرۆ هەڵبەستراوە، دەکرێ لەسەر بنەمای (( نیازپاکی )) بەبێت تاوان دابندرێت..
دووەم: ڕووداوەکە بایەخێکی کۆمەڵایەتی هەبێت: بۆ مافی ڕەخنەگرتن وەک مافێکی یاسایی ئەوەندە بەس نیە ڕەخنەکە ئاراستەی ڕووداوێکی ڕاستەقینە کرابێت، بەڵکو دەبێت ئەو ڕووداوە بایەخێکی کۆمەڵایەتی هەبێت، ئەمە مەرجێکە لە مەرجەکانی ڕەخنە ، بەڵام ئەگەرهاتوو ڕووداوەکە بایەخە کۆمەڵایەتیەکەی لەدەستدا، ئەوکاتە هیچ پاساوێک بۆ ڕەخنەلێگرتنی نامێنێت، چونکە ڕەخنە فەرمانێکی کۆمەڵایەتی هەیە، ئامرازێک نیە بۆ تانەوتەشەردان لەخەڵکی. بۆیە پێویستە ئەو ڕەخنەیەیە کە ئاراستەی ئەو ڕووداوانە دەکرێ کە جەماوەر بایەخیان پێ دەدات، بەڵام ئەگەرهاتوو، ڕووداوەکە ئەو بایەخەی نەبوو، ئەوکاتە ڕەخنەکەش ئەم سیفەتە لەدەست دەدات. جا ناکرێت لەپەنای ڕەخنەوە دەستدرێژی بکرێتە سەر ژیانی تایبەتی خەڵکی مەگەر پەیوەندی هەبێت بە کارووباری ژیانی گشتییەوە، لەم حاڵەتەشدا نابێت ڕەخنەکە لەم سنوورە بچێتە دەرەوە.
بێگومان، هەر ڕووداوێک پەیوەندی بە بەرژەوەندی گشتییەوە هەبێت، جێگای بایەخی کۆمەلگە دەبێت و دەکرێت ڕەخنەی لێ بگیرێت، لەم ڕووەوە دادگای پیاچوونەوەی میسری لە بڕیارێکیدا دەڵێ: (( ڕەخنەی ڕێگاپێدراو بریتییە لە دەربڕینی بیروڕا لەبارەی فەرمانێکەوە یان کارێکەوە بەبێ ئەوەی دەستدرێژی بکرێتەسەر خاوەنی ئەو فەرمانە یان ئەو کارە بە مەبەستی ناوزڕاندنی. دادگا لە حوکمەکەیدا ئەمەی لەبەرچاوی خۆی نەگرتووە. چونکە ڕەخنەکە ئاراستەی ڕووداوێکی گشتی کراوە کە بریتییە لە سیاسەتی داوودەرمانی پزیشکی لە وڵاتدا. کە ئەمەش کێشەیەکی گشتییەو جێگای بایەخی جەماوەرە. جا لەبەرئەوەی دەستەواژەی وتارەکە لەگەلەێک بارودۆخی ئێستا دەگونجێت و مەبەستیشی بەرژەوەندی گشتییە و ڕەخنەگر مەبەستی نەبووە تانەوتەشەر لە کەسێکی دیاریکراو بدات، بۆیە ئەمە بە ڕەخنەی ڕێگاپێدراو دادەندرێت چونکە پەیوەندی هەیە بە ئازادی بیروڕا و یاسا کەفالەتی کردووە)).
سێیەم: بەکارهێنانی دەستەواژەی گونجاو: ڕەخنەی بابەتیانە ئەو ڕەخنەیەیە کە ڕەخنەگر تیایدا بۆ پێکانی ئامانجەکەی دەستەواژەی گونجاو بەکاردەهێنێت و بەپێی تواناش لە دەستەواژەی تووندوتیژ دوور بکەوێتەوە و لەپەنای ڕەخنەوە هەستی کەس بریندار نەکات و تیروتوانجیان تێنەگرێت. جا پێوەری دەستەواژەی گونجاو بریتییە لە پێویستێتی ئەم دەستەواژەیە بۆ گوزارشتکردن لە بیروڕای نووسەرەکەی بۆ هێنانەدی ئەو واتایەی کە لە نووسینەکەیدا مەبەستیەتی. (( گونجاوێتی دەستەواژە )) مەسەلەیەکی ڕێژەییەو بەستراوەتەوە بە جۆرو بارودۆخی ئەو ڕووداوەی کە ڕەخنەکەی ئاراستە دەکرێت و بەپێی ئەو بارودۆخە گونجاوێتی نێوان دەستەواژەو ئەو بیروڕایەی کە تەعلیقی لێدەدرێت هەڵدەسەنگێندرێت. دادگای فەڕەنسی لە ساڵی 1993 ئەو ڕۆژنامەنووسانەی لە تاوانی تانەوتەشەری بەئاشکرا بەخشی بۆ ئەو تانەوتەشەرانەی کە دابوویانەپال سیاسەتمەدارێک گوایە: ((مرۆڤێکی هەڵپەرستە و بەپێی بارودۆخ بەرگی خۆی دەگۆڕێت و لەگەڵ خودی خۆی دژوارەو هیچ نرخێک بۆ باوەڕە ڕاستەقینەکەی خۆی دانانێت)) دادگای ناوبراو دووپاتی کردۆتەوە کە ئەو دەستەواژانەی کە لەم وتارەدا بەکارهاتوونە، سنووری مافی ڕۆژنامەنووسیان لە ڕەخنەگرتنی ڕەفتاری گشتی و بەرنامەی سیاسەتمەدار بەتایبەتی لە کاتی هەڵبژاردندا نەبەزاندووە.
چوارەم: ڕەخنەگر نیازی پاک بێت: بۆئەوەی، ڕەخنە، ڕەخنەیەکی ڕەوابێت‌و و ڕێگای پێبدرێت، دەبێت ڕەخنەگر لە ڕەخنەکەیدا نیازی پاک بێت، ئەمەش بە بوونی ئەم دوو مەرجانەی خوارەوە دێتەدی:
1- ڕەخنەگر لە ڕەخنەکەیدا ئامانجی خزمەتکردنی بەرژەوەندی گشتی بێت: لەڕێگای ئەم مەرجەوە ئەو مەبەستە دێتەدی کە لە پێناویدا دان بە مافی ڕەخنەگرتن نراوە کە بریتییە لە خزمەتکردنی بەرژەوەندی گشتی لەڕێگای گوزارشتکردن لە بیر‌وڕایەکی بنیاتنەر، کە سوودی بۆ کۆمەلڕ هەبێت، جا چ بۆ کاری چاک ئامۆژگاری بکرێت یانیش بۆ دوورکەوتنەوە لەکــاری خراپ وریـا بکرێتەوە.
2- ڕەخنەگر لە ڕەخنەکەیدا باوەڕی بە ڕاستی ئەو ڕەخنەیە هەبێت کە گرتوویەتی : واتە دەبێت ڕەخنەگر لە ناخەوە باوەڕی بە ڕاستی و دروستی ئەو ڕایە هەبێت کە دەریدەبڕێت، هەڵبەتە ئەمەش لەو دەستەواژانەدا دەردەکەون کە ڕەخنەگر بەکاری هێناون، هەروەها لەو ئامانجەشدا بەدەردەکەوێت کە ڕەخنەگر مەبەستی بووە. لە بنەڕەتدا گریمانەدەکرێت کە ڕەخنەگر ڕاستگۆیە و نیازیشی پاکە لە ڕەخنەکەیدا.
لە بەشی پێنجەمی یاسای رۆژنامەگەری ژمارە (35)ی ساڵی 2007 بە ڕاشکاوانە ئاماژە پارێزبەندی (حێانە)ی رۆژنامەنووس دەکات لەکاتی رەخنەگرتن لە کارەکانی فەرمانبەر یان کەسی راسپێردراو بۆ خزمەتی گشتی، کاتێک لە ماددەی (هەشتەم، بڕگەی پێنجەم)ی یاساکە ئەوەی دەقنووسکردووە کە نووسین و بڵاوکردنەوە لەسەر کارەکانی فەرمانبەر یان کەسێکی راسپێردراو بۆ خزمەتگوزاری گشتی یان سیفەتی نوێنەرایەتی گشتی هەبێت تاوان نییە، ئەگەر هاتوو لە چوارچێوەی پیشەی فەرمانبەریەتی بێ و بەڵگەی دانەپاڵیان هەبێ.
لەم دەقەی سەروەدا وێڕای دداننان بە مافی ڕەخنە، لە هەمان کاتدا بە مەرج دانراوە کە بەڵگە هەبێت لەسەر کردار یان رووداوەکە، ئەمەش لە پێناو جیاکردنەوەی رەخنە لە تاوانی تانەو تەشەرو بەختان پێکردن، بۆیە دەکرێت بەڵگەی دانەپاڵ بریتیبێ لە دواندنی شایەتحالێک لە رووداوەکە، چونکە گەواهیدانی کەسێک لەسەر رووداوێک بەگوێرەی یاسا بەڵگەن.
دەستگیرکردن و ڕاگراتن و بەندکردنی رۆژنامەنووسان پێچەوانەی روحی یاساو بریاری دادگا باڵاکانی کوردستانە:
لە ماددەی نۆیەمی یاسای رۆژنامەگەری ژمارە (35)ی ساڵی 2007ی بەرکار تاوانەکانی رۆژنامەگەری لەرێگەی حەوت بڕگە دیاریکردووە، بەڵام یاسادانەر بە دەقێکی رەهاو راشکاوانە سزای تاوانەکانی تەنها بە پێبژاردن (غەرامە) دیاریکردووە، بەو مانایەی ناکرێت رۆژنامەنووس لەسەر تاوانەکانی رۆژنامەگەری رابگیرێت یان دەستگیر بکرێت یاخود بەند بکرێت ئەمەش بە گوێرەی دەقی یاساکەو بنەمای یاسایی (المگلق یجری علی اگلاقه)، چونکە تەوقیفکردن و دەستگیرکردن و بەندکردنی رۆژنامەنووس پێچەوانەی سروشت و رۆحی یاسای رۆژنامەگەری، تەنانەت لە کاتی پابەندنی نەبوونی رۆژنامەنووس بە پابەندبوونی دانی بڕی غرامەی دیاریکراو لەلایەن دادگا، ئەوا دادگا بۆی نییە سزای بەندکردن لە جیاتی غەرامە جێبەجی بکات هەروەک لە دوو بڕیارێ سەرۆکایەتی دادگای تێهەلچوونەوەدا جەخت لەسەر سزای غرامە کراوەتەوەو نەقزی حوکمی سزایی دادگای کەتنی کردووەو لە دەقی بڕیارەکاندا هاتووە: (... ومن جهه اخری تبین ان المحكمه ادانت المتهمین وفق احكام الماده (5/9) من قانون العمل الصحفی رقم 35 لسنه 2007 وحكمت علیهم بعقوبه الغرامه وفی حاله عدم دفعها حبسهم فی حین ان القانون المژكور لم یرد فیه عقوبه الحبس وهو القانون الخاص الژی یقید القانون العام ویمپل رغبه المشرع فی تقنین القانون المژكور فچلاً عن العقوبه المژكوره جا‌وت شدیده ...)، (بریاری سەرۆکایەتی دادگای تێهەڵچوونەوەی ناوچەی هەولێر بە ژمارە (13/ت ج/ 2012) لە بەرواری 2/2/2012).
هەروەها لە بریارێکی تردا، هەمان دادگا جەخت لەسەر سزای غەرامە و دەستگیرنەکردن و بەندنەکردنی رۆژنامەنووس دەکاتەوەو لە بریارەکەیدا ئەوە دەخاتەڕوو: (... ان تلاحڤ المحكمه بأن القچا‌و فی هژه المحكمه استقر علی عدم اللجو‌و إلی العقوبه البدلیه بالحبس عند عدم دفع الغرامه المحكوم بها وانما یستحصل تنفیژاً انسجاماً مع روح التشریع فی القانون العمل الصحفی فی كوردستان رقم (35) لسنه 2007 ...)، (بریاری سەرۆکایەتی دادگای تێهەڵچوونەوەی ناوچەی هەولێر بە ژمارە /177 ت ج/ 2011، لە بەرواری 29/1/2012).
کەواتە بە خوێندنەوەو ووردبوونەوە لە نۆرم و تێکستە یاساییەکان و حوکم و بریارەکانی دادگاکان بەو دەرەنجامە دەگەین کە، رەخنەی رۆژنامەگەری مافێکی یاسایی ددانپێنراوی هەر رۆژنامەنووس و دەزگایەکەیی راگەیاندنە، چونکە "دەسەڵاتی چوارەم" ئەگەرچی وەک ئاماژەیەک بۆ رۆڵی گرنگی راگەیاندن بەکاردێت، بەڵام لە رۆژگاری ئەمڕۆدا ئەو رۆڵەی راگەیاندن و میدیا لە سەرانسەری جیهاندا دەیگێرێت زۆر جار بەتەنیشت دەسەڵاتی یەکەمەوە دایدەنێت. کاری راگەیاندن لەوە تێپەڕی کردووە کە لە هەواڵسازی و گەیاندنی راستییەکان و چاودێری دەسەڵاتەکانی تردا سنوورداربکرێت بەڵکو هەندێک جار راستەوخۆ بەشداری دەکات لە دیاریکردن و ئاراستەکردنی ئاڵوگۆڕە سیاسی و پرسە ستراتیجیەکانی سەر نەخشەی جیهان و ئاسەواری کاریگەر و درێژخایەنیش بەجێدێڵێت لەسەر کۆی سیستمی کۆمەڵایەتی و کلتووری و ئابووری گەلان. بۆیە رۆژنامەگەری‌‌و ڕاگەیاندن ئاوێنەی نیشاندانی کەم‌و کوری هەرسێ دەسەڵاتی (یاسادانان، جێبەجێکردن، دادوەری)یەو رۆڵ کاریگەری بەرچاویان هەیە لە هێنانەدی بنەماو پرەنسیپەکانی شەفافیەت‌و دادپەوەری. هەروەها دەستگیرکردن و راگرتن (تەوقیف)ی رۆژنامەنووسان بە تۆمەتی تاوانەکانی رۆژنامەگەری پێچەوانەی رۆح و فەلسەفەی فۆرمەلەکردنی یاسای رۆژنامەگەری هەرێم و حوکم و بریارەکانی دادگاکانی باڵایە‌و، مادام دەقی یاساو حوکم و بریاری دادگا جەخت لەسەر نەبوونی سزای گرتن‌و بەندکردنی رۆژنامەنووس لە تاوانەکانی رۆژنامەگەری دەکەن ئەوا بە گوێرەی رێسای (مِنْ بابِ ڕَوْڵ واجدر from the top priorities) نابێت رۆژنامەنووس تەقیف بکرێت، لە هەندێ تۆمەت و تاواندا بریاری راگرتن (تەوقیفکردن) "حوکمێکی بێ حیکمەتە"، بەتایبەتی لە رەخنەی رۆژنامەگەری لەسەر مافی گشتی و دەسەڵاتەکانی وڵاتدا.
سەرچاوەکان:
1ـ د. کمال سعدی مستەفا: تاوانەکانی ڕۆژنامەگەری، لە بڵاوکراوەکانی یەکێتی مافپەروەرانی کوردستان زنجیرە (2)، چاپی یەکەم : 2004.
2- یاسای رۆژنامەگەری ژمارە (35)ی ساڵی 2007.
3- محەمەد نەبی: رەخنەی ئەدەبی، رۆڵی لە ناساندن و نەمریی دەقی ئەدەبییدا.
4- بریاری سەرۆکایەتی دادگای تێهەڵچوونەوەی ناوچەی هەولێر بە ژمارە (13/ت ج/ 2012) لە بەرواری 2/2/2012، (بڵاونەکراوە).
5- بریاری سەرۆکایەتی دادگای تێهەڵچوونەوەی ناوچەی هەولێر بە ژمارە /177 ت ج/ 2011، لە بەرواری 29/1/2012، (بڵاونەکراوە).
حەسەن مستەفا
ماستەر لە یاسای گشتی
ئەندامی کارای سەندیکای رۆژنامەنووسانی کوردستان
NRT