دونیای نوسین‌و دیالۆگی کوردی زۆر خراپی لێ بەسەرهاتووە. کەم نین ئەو نووسەر، ڕۆشنبیر، خوێنەوار، ئایدۆلۆژیست، ئیماندار، بێ ئیمان، ڕۆژنامەنوس، ئەوانی دیش کە جنێوو وشەی ناشرین بۆتە ستاندارد لایان. وادەزانن گەر "جنێو نەوەشێنن" مافی خۆیان بەبابەتەکە نەداوەو کڕیاریان زۆر نابێت. ئەم دیاردەیە دابەزیوە بۆ ناو خەڵکی خوێنەوارو نەخوێنەواری کۆمەڵگەو بۆتە کولتورێکی قێزەون.
کەم نین ژمارەی ئەوانەی کە نە دەزانن دیالۆگ‌و ئارگومێنت خستنەڕو چییە وە نەدەزانن لەتاوتوێکردنی بابەتەکان زمانێکی شارستانی بەکاربهێنن. ئێستاکە دۆخێک هاتۆتە پێش، کە ئەوەی قسەڕەق نەبێت‌و جنێو بەنەیارە هزری‌و سیاسی‌و شتەکانی دییان نەدات، گومانی لێدەکەن‌و نوسینەکەی بەزەبروەشێن‌و کاریگەر نازانن. خوێنەریشیان فێرە کڕین‌و عاشقبونی ئەو تەرزە بێ ئەرزشە کردووە. تەنانەت گەیشتۆتە حاڵەتێک نوسەرە جنێوفرۆشەکان لەهەموو کەس بازاڕیان گەرمترەو سوپایەک لە ئافەرینکەران‌و هەربژی‌و بابژی بونەتە دەروێشیان.
"جنێو" خۆی هەر ئەوە نییە کە قسەی نەشیاو بە کەسەکە و کەسەکانی کەسەکە بدەیت، بەڵکوو وشەی ڕەق و تەق، ئیهانەکردن، بە چاوی کەم ڕوانینە بەرامبەر، تەعلیقی ڕووهەڵماڵێنەران و زۆری دی دەچنە کاتەگۆری خراپ بەکارهێنانی زمان و گەیاندنی پەیام بەوانی دی.
دیارە زمانی جنێو بەشێکە لە کولتوری هەر میللەتێک. دەشێت مێردمندالان و گەنجان لە منداڵان زیاتر جنێو بەکاربهێنن وەک بەڵگە و خۆسەلماندنی ئەوەی کە گەورەبوون و پیشاندانی جۆرێکە لە هێز. گەورەساڵان و بەتەمەنەکان لە حاڵەتی ئاساییدا جنێو کەمتر بەکاردەهێنن. ئەوەی کاریگەریی ڕاستەوخۆ دادەنیت لەسەر ڕاددەی زمانپیسیی کەسێک خێزان، قوتابخانە، گەڕەک، شوێنی کار و جۆری هاوڕێ و دۆخی ئابوری و کۆمەڵایەتیی کەسەکەیە، دیارەشێوازی جنێودانی هەرکەسێک، جۆری کەسایەتییەکەی دیاری دەکات و پێمان دەڵێت کە ئەو کەسە چ مەعدەنێکە. ئەوەی باوە کە گەنجان و منداڵان زمانێکی جنێوی تایبەتیان هەیە بۆ ئەو جنێوانەی بەکاری دەهێنن، هەروەها ئەوانەی ڕادەی خوێنەواری و ئاستی ڕۆشنبیریان نزمە، بە شێوەیەک لە شێوەکان وشەگەلی جنێو و جنێوئامێز بەکاردەهێنن، بەڵام نووسەر و ڕۆشنبیر یان خەڵکانی بە حساب خوێنەر و خوێنەوار دەبێت زمانێکی پاکژتر و دانبەخۆداگرتنێکی زیاتریان هەبێت لە بەکارهێنانی وشەی نەشیاو و جنێوئامێزدا.
گەر بخوازین دەرەنجامێکی کورت و داوایەکی کۆنکرێتانە بۆ مەبەستی ئەم کورتە نووسینە بخەمەڕوو، ئەوەیە کە پێویستە هەڵمەتێکی فراوان بۆ کەمکردنەوە و بە عەیبەزانی زمانی جنێو بەرپابکرێت. هەرگیز دەستخۆشیی لە کەسێک یان نووسەرێک نەکرێت کە بە وشەی ناشرین بەردەبێتە ئەم و ئەو. دەبێت گاڵتەپێکردن و سووککردنی کەسانی بەرامبەر بە هەڵڕشتنی تۆپەڵە جنێوێکی خەست و ناشرینکردن و لەکەدارکردنی کەسێک یان تەنانەت بیروبۆچوونی کەسەکەش بەکۆتابێت و ئەو ڕەوتە لەلایەن تاک و گرووپی ئێمەوە بەرپەرچ بدرێتەوە. گرنگە کە دەزگا پەروەردەیی و چالاکوانانی کۆمەڵگەی مەدەنی و ئەندام پەرلەمان و یاسادانەران بیری جددی لەم دیاردەیە بکەنەوەو بەرنامەی تایبەت و پراکتیزەکراو پێشکەش بکەن. دەزگای ڕاگەیاندنەکانیش دەتوانن ڕۆڵێکی پۆزەتیڤ ببینن و بەرنامە و شیکاری ئەو دیاردەیە بکەن و بەردەوام وەبیر ئەوانی دی بێننەوە کە دەبێت جنێو لە فەرهەنگی دیالۆگ و نووسینی کوردیدا نەهێڵرێت.
کەمە گومانێکیشم هەیە لەوەی هەڵمەتێکی وا لەئایندەیەکی نزیکدا بە بارێکی پۆزەتیڤدا بشکێتەوە، چوونکە لەسەر هەموو ئاستەکان‌و لەناو هەموو چینەکاندا جنێو بۆتە کولتورێکی ئاسایی‌و بەهەر لایەکدا دەڕوانیت جنێوفرۆشان یان لانی کەم زمانی گاڵتەپێکردن و هێرش بەوشەوەشاندن دونیای ئێمەی تەنیوەتەوەو ئەوەی زۆر بەهێز نەبێت بەسانایی بەو پەتا نەگریسە بارگاوی دەبێت.
جنێودان لە ڕقێکەوە سەرچاوە دەگرێت، مێژوو پێمان دەڵێت کە هەرگیز ڕق نەیتوانیوە دونیایەکی جوانتر بە مرۆڤاەکان ببەخشێت. دەی تکایە چاوت ماچ دەکەم ڕەخنە بگرە بەڵام جنێو مەدە!
ئاوێنه