ماوەیەکە لەفەیسبووک گرتەی ڤیدیۆیی کچێکی ژیکەڵە بڵاودەبێتەوە بەناوی نما، کەقسە لەسەر دیاردە و قەیرانەکانی کۆمەڵگەی کوردی ئەکات و بەوهۆیەشەوە بینەر و هەوادارێکی زۆری هەیە. لای خۆمەوە وەک رۆژنامەنوس و وەک باوکێک لەهەمان کاتدا، هەست بەلێپرسراویتی دەکەم کەڕای خۆم لەسەر ئەم دیاردەیە دەرببڕم.
نما کچێکی چواساڵانەیە، مناڵێکی وریا و جوانی خیزانێکی بەرێزە، ئەم مناڵە دوو ساڵی ماوە بچێتە بەر خوێندن، واتە خوێندەوار نیە، بەوپێیەش نەک ناتوانێت ئەو بابەتانە بنوسێت کەلە پەیجەکەی بڵاویدەکاتەوە، بەڵکو ناشتوانێت ئەو کۆمێنتانە بخوێنێتەوە کەهەوادار و نەیارانی بۆی ئەنوسن. مادامیش چوار ساڵەو نەچۆتە بەرخوێندن، بۆیە بەپێی لۆژیک ناتوانێت بۆچونی خۆی گەڵاڵە بکات لەسەر بابەتگەلێکی ئاڵۆزی وەک "ئاستی هەناردەی نەوتی هەرێم و پرۆژەکانی ئاوی دهۆک و شارەکانی کوردستان، یاخود بزانێت ئیشی تەلیسکۆب و مایکرۆسکۆب چیە".
بۆیە وادیارە کەسێک لەخێزانەکەیدا کەرەنگە باوکە خۆشەویستەکەی بێت، سکرێپتی بابەت و ئاراستەی رەخنەکانی بۆ ئامادە و دەستنیشان بکات، بەوپێیەش ئەوەی ئێمە لەم گرتانەدا گوێمان لێیدەبێت، نما نیە، بەڵکو باوکێتی، ئەوەی نما ئەیڵێت دەربڕی دنیابینی ناسک و مناڵانەی کچێکی چوار ساڵ نیە، بەڵکو مانفیسێتی کەسێکی سیاسی و رەخنەگری وەک باوکێتی.
پرسیارەکە ئەوەیە ئایا ئیرادەی سەربەخۆی نما لە کوێی هاوکێشەکەدایە؟ ئایا ئەسڵەن مناڵێکی چوار ساڵان ئیرادەی سەربەخۆی خۆی هەیە بۆ قسەکردن و هەڵوێست وەرگرتن لەسەر قەیرانەکانی وڵات؟ ئایا نما کە گەورە بوو و گەیشتە هەژدەساڵ قبوڵێتی بەچوار ساڵی ئەو رۆڵەی پێبینراوە؟ ئایا دیوە مناڵانەکەی نما لەم رۆڵەدا چی لێدێت کە ئێستا رۆڵی ئەکتیڤستێکی پێدەگێڕن؟ ئایا دیوە کچانەکەی نما چی لێدێت کەلە ئێستاوە دەخرێتە بەر ستایش و تانەو تەشەری دونیای گەورەو سیاسیکراوی فەیسبووک؟
دنیای سیاسی و میدیایی و کلتوری ئێمە بەئەندازەیەک ئاخنراوە بەململانێ و رقەبەرایەتی چروک کەبوار بۆ پرسیاری مافەکانی مناڵ یان نەماوەتەوە یان زۆر بچوکبۆتەوە.. بێ مافیەکان ئەوەندە زۆربوون، مرۆڤ لەڕووی نایەت باسی مافی مناڵ بکات، کەسێکی پێگەیشتوو کەخۆی زۆربەی مافەکانی زەوتکراوە، ئامادەنیە لەسەر زەوتبوونی مافی مناڵیتی و بەرائەتی نما هەڵبداتێ.. بۆیە رەنگە کۆمیدی بێت لای هەندێک کە بڵێین "نما" ش وەک ئێمە قوربانیەکی تری ئەم واقعە شێواوەیە، ئێمە بەلەدەستدانی مافەکانی گەورەییمان، نماش بە لەدەستدانی مافەکانی مناڵێتی و ناسکێتی خۆی.
خەڵکانێک هەن پێیان وایە بابەتی نما مافێکی خێزانیە و ئەو شەرعیەتێکی تایبەتی خێزانەکەی خۆی هەیە، بەڵام بەشێک لەو بابەتە چاکسازیانەی لەچەند ساڵی رابردوودا ئاماژەی پێکراوەو دەبێت لەداهاتوودا زیاتر بوروژێنرێت، مەسەلەی سنورەکانی دەستەڵاتی خێزانە بەسەر ئەندامەکانیدا، ئەو دەستەڵاتەی کەپێویست وایە چوارچێوەیەکی ویژدانی هەبێت و لەهەندێک شوێندا یاسا و پەیماننامە نیودەوڵەتیەکانی بێتەناوییەوە..
لەپەیماننامەی جیهانی مافەکانی مناڵدا کە نەتەوە یەکگرتوەکان ساڵی ١٩٨٩ ئیمزای کردوە، لە مادەی دوەم و بڕگەی دوەمدا ئاماژە بەپاراستنی مناڵکراوە لەدەست بێمافکردنی تەنانەت لەلایەن خێزانەکەشیەوە..
لەمادەی چواردەهەمی هەمان پەیماننامەدا باس لەبەرپرسیارێتی دایک و باوک دەکات لەئاراستەکردنی تواناکانی مناڵ بەو شێوەیەی کەبگونجێت لەگەڵ مناڵێتی تواناکانیدا.
نما پێویستی بەدونیای مناڵی و کەرەستەکانی ناوێتی، نابێت بوار بدەین، نەوت و کارەبا و قەیرانە سیاسیەکانی کۆمەڵگەکەمان بەبەرچاوی هەموانەوە جگە لەخۆمان، مناڵێتی کچێکی چوارساڵانەش بفڕێنێت.